Φωτογράφημα – Δημιουργία φωτογραφίας χωρίς φωτογραφική μηχανή
Το φωτογράφημα ήταν μια από τις πρώτες φωτογραφικές τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν για να δημιουργήσουν μια φωτογραφική εικόνα πριν καν ακόμα ανακαλυφθεί η πρώτη φωτογραφική μηχανή. Φωτογράφημα ονομάζουμε την τεχνική μέσω της οποίας δημιουργούμε μια φωτογραφική εικόνα μέσω της τοποθέτησης αντικειμένων πάνω σε μια φωτοευαίσθητη επιφάνεια την οποία εκθέτουμε στο φως μέχρι να αποτυπωθεί το περίγραμμα του αντικειμένου πάνω σε αυτή.
Μπορούμε να χαρακτηρίσουμε τα φωτογραφήματα ως την πρώτη μορφή δημιουργίας αρνητικών. O επιστήμονας, εφευρέτης και φωτογράφος William Henry Fox Talbot ο οποίος ήταν αυτός που εισήγαγε πρώτος την τεχνική της καλοτυπίας, ονόμαζε της δημιουργίες που έκανε μέσω της τεχνικής του φωτογραφήματος «φωτογενείς ζωγραφιές» (photogenic drawings). Ο Talbot φωτογράφιζε φύλλα και δαντέλες πάνω σε φωτοευαίσθητο χαρτί και τα άφηνε σε εξωτερικό χώρο κάτω από το φως του ήλιου για να αποτυπωθούν πάνω στο χαρτί.
Αν και είναι μια από τις παλαιότερες μεθόδους εικαστικής δημιουργίας, τα φωτογραφήματα χρησιμοποιήθηκαν τον 20ο αιώνα από αρκετούς φωτογράφους όπως είναι ο Man Ray ο οποίος τις φωτογραφίες που δημιουργούσε με αυτή την τεχνική “Rayographs”. Οι φωτογραφίες που δημιουργούσε ο Ray δεν είχαν την ανάγκη της φωτογραφικής μηχανής. Τοποθετούσε αντικείμενα πάνω σε φωτογραφικό χαρτί τα οποία στη συνέχεια άφηνε να εκτεθούν στο φως μέχρι να αποτυπωθούν μόνιμα πάνω στο χαρτί.
Στις μέρες μας αν και κατά βάση δουλεύουμε με ψηφιακό φορμά ακόμα χρησιμοποιείται αυτή η τεχνική από νέους και γνωστούς φωτογράφους όπως είναι ο Adam Fuss, η Susan Degres και ο Christian Marclay
