Σύνθεση κάδρου με τη βοήθεια των αρχών Gestalt
Σήμερα σας έχω ετοιμάσει ένα τεράστιο μάθημα που θα απογειώσει τη σύνθεση κάδρου που κάνετε ανεξάρτητα από το είδος φωτογραφίας που ασχολείστε. Δώστε βάση, κρατήστε σημειώσεις, διαβάστε αν χρειαστεί το άρθρο πολλές φορές, εφαρμόστε αυτά που θα σας μάθω σήμερα και απολαύστε τα αποτελέσματα!
Πάμε λοιπόν να μάθουμε πως μπορούμε κυριολεκτικά να απογειώσουμε τις φωτογραφίες μας όσον αφορά τη σύνθεση του κάδρου μέσα από τις βασικές αρχές της θεωρίας Gestalt. Η Gestalt περιλαμβάνει πολλές αρχές αλλά σήμερα θα σας μάθω τις 6 βασικές αρχές αυτής της θεωρίας και όπως πάντα μέσα από παραδείγματα θα σας δείξω πως εφαρμόζουμε αυτές τις αρχές και τι επίδραση έχουν στην τελική μας φωτογραφία.
Πριν πάμε στην ανάλυση των αρχών Gestalt ας δούμε τι είναι και πως ξεκίνησε. Στη δεκαετία του 1920, μια ομάδα ψυχολόγων στη Γερμανία ανέπτυξε μια σειρά από θεωρίες οπτικής αντίληψης γνωστές ως Αρχές Gestalt ή Θεωρία Gestalt ή Ψυχολογία Gestalt. Μαζί με άλλα συστήματα όπως είναι ο κανόνας των τρίτων, η χρυσή αναλογία, η δυναμική συμμετρία, ο αρμονικός αρμός, και η θεωρία χρωμάτων, οι αρχές της Gestalt αποτελούν τη βάση πολλών κανόνων σχεδιασμού και σύνθεσης κάδρου. Όπως καταλαβαίνετε αυτά τηρούνται και από γραφίστες, web designers αλλά και από φωτογράφους και άλλους δημιουργούς.
Πάμε τώρα να δούμε τι μας λέει η θεωρία Gestalt. Ο όρος Gestalt είναι ένας ψυχολογικός όρος και αν τον μεταφράσουμε κατά λέξη σημαίνει σιλουέτα, σχήμα ή εμφάνιση ή αν το μεταφράσουμε πιο ελεύθερα για να ταιριάξει καλύτερα στην περίπτωσή μας σημαίνει «ενιαίο σύνολο». Αυτός ο όρος αναφέρεται στην υπόθεση ότι οι άνθρωποι τείνουν να ομαδοποιούν τα οπτικά στοιχεία που αντιλαμβάνονται σε ένα ενιαίο σύνολο όταν μπαίνουν σε εφαρμογή κάποιες συγκεκριμένες αρχές. Πιο συγκεκριμένα σύμφωνα με την ψυχολογία Gestalt, το ενιαίο σύνολο είναι κάτι διαφορετικό από το σύνολο των οπτικών στοιχείων που το απαρτίζουν.
Μεγάλη προσοχή εδώ γιατί αν το ψάξετε μπορεί να βρείτε μια λανθασμένη απόδοση της έννοιας, η οποία λέει ότι το ενιαίο σύνολο είναι κάτι περισσότερο από τα οπτικά στοιχεία που το απαρτίζουν. Δεν είναι κάτι περισσότερο, είναι κάτι διαφορετικό. Άρα έχουμε διαχωρισμό. Κοινώς έχουμε διάφορα οπτικά στοιχεία τα οποία βγάζουν ένα νόημα από μόνα τους και έχουμε διαφορετικό νόημα όταν αυτά τα στοιχεία εκληφθούν ως ένα ενιαίο σύνολο. Σε αυτό το σημείο, σίγουρα έχει καεί το μισό κεφάλι σας αν όχι ολόκληρο, και ακόμα δεν μπήκαμε στην ανάλυση των βασικών αρχών αλλά μείνετε μαζί μου και θα ξεκαθαρίσουν όλα μέχρι το τέλος του άρθρου.
Θα σας μάθω λοιπόν τις 6 βασικές αρχές τις οποίες μπορείτε να εφαρμόσετε είτε μεμονωμένα είτε συνδυαστικά ανάλογα με τη φωτογραφία που θέλετε να κάνετε. Μαζί με τις 6 βασικές αρχές θα σας πω και μια έξτρα αρχή σαν bonus, για να μάθετε άλλο ένα τρόπο μέσω του οποίου μπορείτε να τραβήξετε την προσοχή του θεατή σας εκεί που θέλετε. Όπως με κάθε κανόνα ή αρχή που σας μαθαίνω θα επαναλάβω αυτό που λέω κάθε φορά. Φροντίστε ώστε ο κανόνας να δένει αρμονικά με τη φωτογραφία σας. Κοινώς προτεραιότητα δίνουμε στη φωτογραφία όχι στην τυφλή τήρηση του κανόνα. Δεν αγνοούμε το συναίσθημα, τη φόρμα, το φως κτλ για να τηρήσουμε ρομποτικά τον κανόνα γιατί έτσι η φωτογραφία μας δε θα έχει ψυχή και εμείς δε θα έχουμε φωτογραφική ταυτότητα ή φωτογραφική προσωπικότητα.
ΓΕΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ ΤΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Ξεκινάμε με 3 γενικούς κανόνες που πρέπει να έχετε υπόψη σας για να καταλάβετε καλύτερα πως δουλεύει ο ανθρώπινος εγκέφαλος και η αντίληψή μας.
Κανόνας 1ος: Ό,τι αντικείμενα ή σχήματα περιλαμβάνονται στις φωτογραφίες σας, ο εγκέφαλός σας τα αντιλαμβάνεται στην απλούστερη μορφή τους.
Δείτε το παράδειγμα με το λογότυπο των Ολυμπιακών Αγώνων. Ο εγκέφαλός μας εκλαμβάνει αυτό το σχέδιο σαν κάτι ενιαίο. Δεν βλέπει το λογότυπο ως μια συλλογή από καμπύλες όπου η μια συναντάει την άλλη. Αν και δεν έχουμε σε κανένα σημείο του λογότυπου έναν ενιαίο κύκλο, ο εγκέφαλός μας το προσπερνάει αυτό και μένει στην απλούστερη ερμηνεία του σχήματος η οποία είναι 5 κύκλοι στη σειρά οι οποίοι είναι ενωμένοι όπως είναι οι κρίκοι μιας αλυσίδας.
Κανόνας 2ος: Ο ανθρώπινος εγκέφαλος ακολουθεί εκ φύσεως ό,τι γραμμές ή καμπύλες υπάρχουν στις δημιουργίες σας.
Αν πάρουμε σαν παράδειγμα τις διακεκομμένες γραμμές που υπάρχουν στο δρόμο, κανονικά δε θα έπρεπε να κάνουμε κάποια συσχέτιση γιατί είναι απλά μερικές γραμμές η μια πίσω από την άλλη. Βάσει των αρχών Gestalt όμως καταλαβαίνουμε ότι ο εγκέφαλός μας τις εκλαμβάνει ως κάτι ενιαίο και τις ακολουθεί, γι’αυτό και ξέρουμε τι πορεία να ακολουθήσουμε όταν βλέπουμε αυτές τις γραμμές στο δρόμο.
Κανόνας 3ος: Ο εγκέφαλός σας αυτόματα θα προσπαθήσει να γεμίσει ό,τι κενά μπορεί να υπάρχουν στις λεπτομέρειες των στοιχείων του κάδρου σας.
Δείτε το λογότυπο της wwf. Ο εγκέφαλός μας βλέπει ένα Πάντα. Ωστόσο δεν υπάρχει κανένα Πάντα σε αυτό το λογότυπο. Υπάρχει απλά ένα παιχνίδι σχημάτων μαύρου και λευκού χρώματος το οποίο ο εγκέφαλός μας μεταφράζει ως «Πάντα» επειδή γεμίζει ό,τι πληροφορία λείπει για να σχηματίσει κάτι το οποίο ήδη γνωρίζει και να το αναγνωρίσει ως ένα γραφιστικό στοιχείο που δείχνει ένα Πάντα και όχι ως ένα γραφιστικό στοιχείο που είναι απλά τυχαία άσπρα και μαύρα ακαθόριστα σχήματα.
ΟI 6 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ GESTALT (+1 αρχή bonus)
Αφού καταλάβατε αυτούς τους 3 βασικούς κανόνες, πάμε τώρα να δούμε λοιπόν να δούμε ποιες είναι οι 6 βασικές αρχές Gestalt τις οποίες μπορούμε να αξιοποιήσουμε για να έχουμε καλύτερη σύνθεση κάδρου:
- Συνέχεια (continuation)
- Ομοιότητα (similarity) + Ανωμαλία (Anomaly)
- Κλείσιμο (closure)
- Εγγύτητα ή ομαδοποίηση (proximity)
- Συμμετρία (symmetry)
- Σχέση κυρίως θέματος & φόντου (figure & ground relationship).
Πάμε να αναλύσουμε την κάθε αρχή ξεχωριστά και να δούμε και παραδείγματα με φωτογραφίες, ώστε να καταλάβετε και τι μας λέει η κάθε αρχή αλλά και πως αυτές εφαρμόζονται στις φωτογραφίες μας.
1. Συνέχεια
Ξεκινάμε λοιπόν με την συνέχεια ή αλλιώς continuation. Η αρχή της συνέχειας υπάρχει όταν το μάτι μας ακολουθεί ευθείες ή καμπύλες ή γενικά στοιχεία στο κάδρο που μπορεί να αποτελούν οδηγούς για το μάτι μας που μας κάνουν να ακολουθούμε το ένα στοιχείο και να οδηγούμαστε στο επόμενο. Αυτό επιτρέπει στον θεατή να μην νιώθει εγκλωβισμένος μέσα στη φωτογραφία και αν έχει γίνει καλή σύνθεση κάδρου το μάτι ταξιδεύει μέσα στη φωτογραφία με αποτέλεσμα να έχει ο θεατής ένα τελικό συναίσθημα που πηγάζει από τον συνδυασμό όλων των στοιχείων του κάδρου τα οποία δένουν αρμονικά μεταξύ τους.
Πάμε να δούμε και 2 φωτογραφίες για να καταλάβουμε καλύτερα πως εφαρμόζεται η αρχή της συνέχειας. Στην πρώτη φωτογραφία βλέπουμε ξεκάθαρα ένα παιχνίδι με στοιχεία στο κάδρο τα οποία παίζουν τον ρόλο των ευθειών. Έτσι έχουμε τον κυματοθραύστη από τη μια πλευρά και τη γραμμή από το κύμα που έχει προκαλέσει το σκάφος που βγαίνει από το λιμάνι. Έτσι λοιπόν έχουμε 2 στοιχεία που κάνουν το μάτι μας να τα ακολουθήσει ώστε να ταξιδέψει αν θέλετε μέσα στη φωτογραφία και να δει με μια συγκεκριμένη σειρά τα στοιχεία του κάδρου και μετά να δει τη φωτογραφία σαν σύνολο.
Στη δεύτερη φωτογραφία βλέπουμε την τοποθέτηση βασικών στοιχείων του κάδρου όπως είναι η ξύλινη γέφυρα και το ανάχωμα στο κέντρο της λιμνοθάλασσας το οποίο δίνει έμμεσα στον θεατή οδηγίες για το τι πορεία να ακολουθήσει μέσα στο κάδρο η οποία ξεκινάει από την γέφυρα και συνεχίζει στο βάθος όπου συναντάει το σχήμα που υπάρχει από τα βουνά και τις αντανακλάσεις τους στο νερό. Η γέφυρα αν και διαφέρει χρωματικά από το χώμα και δεν συνεχίζει ώστε να αποτελεί μέρος του αναχώματος και είναι σαν μια νοητή γραμμή η οποία δένει αρμονικά με τα υπόλοιπα στοιχεία του κάδρου.
2. Ομοιότητα
Πάμε τώρα στην ομοιότητα ή αλλιώς similarity. H ομοιότητα μπορεί να επιτευχθεί πολύ εύκολα με τη χρήση στοιχείων που έχουν κάποια συσχέτιση μεταξύ τους. Θα με έχετε ακούσει να αναφέρομαι σε αυτή την αρχή πολλές φορές ως «επαναλαμβανόμενο μοτίβο». Όταν λοιπόν έχουμε στοιχεία με κοινά χαρακτηριστικά σε μια σύνθεση κάδρου, ο εγκέφαλος τα εκλαμβάνει ως κάτι ενιαίο και όχι ως μεμονωμένα στοιχεία. Τα κοινά χαρακτηριστικά μπορεί να περιλαμβάνουν, σχήμα, χρώμα, μοτίβο, υφή ή μπορεί να έχουν απλά κοινή φύση όπως πχ είναι 2 ή παραπάνω άνθρωποι, γάτες, δέντρα κτλ.
Εδώ έρχεται και η bonus αρχή που σας ανέφερα νωρίτερα και αυτή είναι η ανωμαλία ή αλλιώς anomaly. Όταν λοιπόν έχουμε τηρήσει την αρχή της ομοιότητας μπορούμε να τραβήξουμε την προσοχή του θεατή με το να εισάγουμε ένα εντελώς διαφορετικό στοιχείο από τα υπόλοιπα. Έτσι θα τραβήξουμε όλη την προσοχή σε αυτό το στοιχείο γιατί όλα τα άλλα εκλαμβάνονται ως κάτι ενιαίο και αυτό κάνει το διαφορετικό μας στοιχείο να ξεχωρίζει και να παίρνει όλη την προσοχή του θεατή.
Ας δούμε και εδώ κάποια φωτογραφικά παραδείγματα ξεκινώντας με 2 παραδείγματα που περιέχουν την αρχή της ομοιότητας. Στην πρώτη φωτογραφία βλέπουμε διάσπαρτα μέσα στο κάδρο μερικά πρόβατα που έχουν ίδια χρώματα ίδια τονικότητα και φωτισμό που τονίζει το περίγραμμά τους (το γνωστό rim light). Έτσι εκλαμβάνουμε αυτή την ομάδα των ζώων ως κάτι ενιαίο και δεν προσέχουμε χωριστά ένα-ένα το κάθε ζώο. Σε αυτή την περίπτωση τα πρόβατα στο φόντο έχουν διαφορετικό φως από αυτά που βρίσκονται στο φωτεινό κομμάτι της φωτογραφίας οπότε κάποιος θα μπορούσε ίσως να πει ότι έχουμε 2 διαφορετικές ομάδες που πληρούν την αρχή της ομοιότητας.
Στην δεύτερη φωτογραφία βλέπουμε 2 άλογα. Εδώ λοιπόν αν και έχουν διαφορετικό χρώμα και όγκο, είναι και τα 2 άλογα οπότε υπάρχει μια ομοιότητα ως προς το είδος του ζώου. Αυτό μας κάνει να τα εκλαμβάνουμε και πάλι ως ένα κυρίως θέμα και όχι ως 2 ξεχωριστά κυρίως θέματα.
2α. Ανωμαλία (bonus)
Πάμε τώρα και σε 2 παραδείγματα που σπάνε την αρχή της ομοιότητας, κάτι που ονομάζουμε ανωμαλία. Στην πρώτη περίπτωση βλέπουμε να σπάει η ομοιότητα από τις τάβλες του τραπεζιού με το υγρό που έχει χυθεί επάνω. Το σχήμα που έχει πάρει το υγρό είναι εντελώς ακαθόριστο και έχει διαφορετική τονικότητα σε σχέση με το φόντο του κάτι το οποίο το κατατάσσει στην περίπτωση της ανωμαλίας και έτσι τραβάει ακόμα περισσότερο την προσοχή του θεατή.
Το ίδιο ισχύει και με την επόμενη φωτογραφία όπου σπάει η ομοιότητα του μοτίβου και του σχήματος της πόρτας από ένα λουλούδι που είναι κολλημένο πάνω στην πόρτα. Έτσι η προσοχή πάει περισσότερο στο λουλούδι που έχει τελείως διαφορετικό σχήμα και χρώμα σε σχέση με την πόρτα. Επίσης αν παρατηρήσετε, το λουλούδι είναι ξεραμένο και κομμένο σε σημεία, αλλά ο εγκέφαλός μας το εκλαμβάνει ως ένα θέμα. Εδώ λοιπόν έχουμε και τήρηση της αρχής της συνέχειας.
3. Κλείσιμο
Η επόμενη αρχή είναι η αρχή του κλεισίματος ή αλλιώς closure. Όπως ανέφερα και νωρίτερα, ο εγκέφαλός μας εκ φύσεως όταν βλέπει κενά ή ημιτελή σχήματα τα συμπληρώνει υποσυνείδητα. Έτσι και στη φωτογραφία όταν έχουμε στοιχεία που δεν φαίνονται ολόκληρα, ο εγκέφαλος τα εκλαμβάνει ως ολόκληρα και αυτό δημιουργεί μια αίσθηση οικειότητας και κατανόησης του θέματος το οποίο μπορεί μεν να μη δείχνουμε ολόκληρο αλλά το εκλαμβάνουμε ως ολόκληρο για να κατανοήσουμε τι βλέπουμε. Συνήθως τέτοιες επιλογές κάδρου κάνουμε όταν θέλουμε να πάει η προσοχή του θεατή σε κάτι συγκεκριμένο χωρίς να του δώσουμε όλη την υπόλοιπη πληροφορία. Έτσι απλά υπονοούμε τι υπάρχει γύρω από το σημείο ενδιαφέροντος χωρίς να το δείχνουμε και έχουμε όλη την προσοχή του θεατή πάνω στο σημείο που θέλουμε.
Στην πρώτη φωτογραφία βλέπουμε ότι δεν φαίνεται ολόκληρο το πρόσωπο του μοντέλου ωστόσο αυτό δεν εμποδίζει τον εγκέφαλό μας να φαντάζεται πως είναι το υπόλοιπο πρόσωπο και τα χαρακτηριστικά που δεν βλέπουμε. Επίσης δεν φαίνεται ολόκληρη η δεξιά παλάμη ούτε φαίνονται γενικά ολόκληρα τα χέρια αλλά ο εγκέφαλός μας γνωρίζει πως είναι τα ανθρώπινα χέρια και έτσι συμπληρώνει ό,τι πληροφορία λείπει ενώ παράλληλα όλη η προσοχή πάει στα δάχτυλα και στα δαχτυλίδια που φοράει το μοντέλο.
Στην επόμενη λήψη βλέπουμε μια μαρμάρινη κολώνα με πλευρικό φωτισμό. Αυτό μας κάνει να μη μπορούμε να δούμε πλήρως ολόκληρη την κολώνα αλλά και σε αυτή την περίπτωση ο εγκέφαλός μας γεμίζει τα κενά και έτσι καταλαβαίνουμε τι βλέπουμε ακόμα και αν δεν φαίνεται ολόκληρο λόγω της σκιάς που υπάρχει δεξιά.
4. Εγγύτητα ή Ομαδοποίηση
Πάμε τώρα στην αρχή της εγγύτητας ή για να το καταλάβετε καλύτερα μπορούμε να το πούμε και ομαδοποίηση ή αλλιώς proximity. Η ομαδοποίηση υπάρχει όταν έχουμε κάποια στοιχεία τα οποία βρίσκονται κοντά το ένα στο άλλο. Αυτό δημιουργεί την αίσθηση της συσχέτισης και της ενότητας και έτσι ο εγκέφαλός μας τα εκλαμβάνει ως κάτι ενιαίο και όχι ως μεμονωμένα στοιχεία. Αυτή η αρχή μπορεί να σας μοιάζει με την αρχή της ομοιότητας ωστόσο διαφέρει γιατί δεν απαιτείται να έχουμε ίδιο σχήμα, χρώμα, υφή ή μοτίβο ή γενικά ίδιας φύσης στοιχείο. Απλά χρειάζεται να έχουμε μικρή απόσταση μεταξύ των στοιχείων που έχουμε επιλέξει να συμπεριλάβουμε στο κάδρο μας.
Στην πρώτη φωτογραφία βλέπουμε τα ίχνη από τα λάστιχα τα οποία δημιουργούν ένα μοτίβο με σχήματα και σχέδια που βρίσκονται κοντά το ένα στο άλλο. Αυτό μας κάνει να εκλαμβάνουμε το συνολικό μοτίβο ως κάτι ενιαίο και όχι ως χωριστά σχήματα.
Στη δεύτερη φωτογραφία έχουμε σαν πρωταγωνιστές 2 φύλλα στα οποία πέφτει φως τα οποία βρίσκονται πάνω και δίπλα από άλλα φύλλα. Και πάλι εδώ εκλαμβάνουμε ως κυρίως θέμα τα φύλλα και δεν απομονώνουμε οπτικά το κάθε φύλλο που φαίνεται στη φωτογραφία.
5. Συμμετρία
Πάμε στην αρχή της συμμετρίας την οποία είμαι σίγουρος ότι την γνωρίζετε οι περισσότεροι παρά το ότι δεν γνωρίζατε ότι αποτελεί μέρος των αρχών της ψυχολογίας Gestalt. Η συμμετρία λοιπόν ή αλλιώς symmetry συμβαίνει ότι έχουμε στοιχεία τα οποία είναι συμμετρικά το ένα σε σχέση με το άλλο. Αυτό κάνει τον εγκέφαλό μας να τα εκλαμβάνει ως κάτι ενιαίο.
Στην πρώτη φωτογραφία πιστεύω ότι είναι ξεκάθαρη η συμμετρία των στοιχείων της φωτογραφίας. Αυτό δημιουργεί μια σχέση ενότητας και ισορροπίας μεταξύ των στοιχείων του κάδρου κάτι το οποίο ισχύει και στη δεύτερη φωτογραφία.
Εδώ δεν έχουμε καμπύλες αλλά κυρίως ευθείες που σχηματίζουν τρίγωνα και άλλα γεωμετρικά σχήματα. Εδώ θα μπορούσε να πει κανείς ότι έχουμε και τήρηση της αρχής της ομοιότητας αλλά και της αρχής της ομαδοποίησης.
6. Σχέση θέματος & φόντου
Φτάσαμε και στην τελευταία αρχή η οποία είναι η σχέση θέματος και φόντου ή αλλιώς figure & ground relationship κάτι το οποίο συνήθως θα το βρείτε και ως σκέτο figure & ground. Σε αυτή την αρχή πρέπει να προσέξουμε την σχέση μεταξύ του κυρίως θέματος και του φόντου ώστε να μην χάνεται το ένα μέσα στο άλλο. Αν έχουμε κοινή φωτεινότητα ή ευκρίνεια μεταξύ κυρίως θέματος και φόντου τότε ο θεατής δε θα μπορεί να διαχωρίσει εύκολα αυτά τα 2 στοιχεία και η φωτογραφία μας θα είναι είτε αδιάφορη είτε κουραστική.
Η αρχή της σχέσης θέματος και φόντου μπορεί να εφαρμοστεί σχεδόν σε κάθε φωτογραφία με οποιαδήποτε σχεδόν τεχνική. Έτσι μπορούμε να έχουμε και σιλουέτα ενός κυρίως θέματος, αλλά και κανονικά φωτισμένο θέμα το οποίο δε θα μπλέκει τονικά ή χρωματικά με το φόντο του.
Επίσης ανάλογα με το πως εκμεταλλευόμαστε αυτή την αρχή, μπορούμε να δημιουργήσουμε οφθαλμαπάτες ή να κάνουμε παιχνίδι αν χρησιμοποιήσουμε το κυρίως θέμα και το φόντο πιο δημιουργικά. Αυτό θα το δείτε συχνά και σε γραφιστικές εφαρμογές όπως είναι το λογότυπο της WWF που είδαμε στην αρχή του βίντεο ή το λογότυπο του NBA το οποίο σχηματίζει το σώμα ενός μπασκετμπολίστα ο οποίος πλαισιώνεται από ένα κόκκινο και ένα μπλε γραφιστικό κομμάτι.
Πάμε να δούμε και εδώ 3 παραδείγματα με την αρχή της σχέσης θέματος και φόντου. Στην πρώτη φωτογραφία βλέπουμε τον διαχωρισμό του θέματος από το φόντο του. Το μοντέλο είναι φωτισμένο στο πρόσωπο, έχει rim light και το φόντο είναι πιο σκοτεινό και διαφορετικού χρώματος. Έτσι το κυρίως θέμα δεν χάνεται μέσα στο φόντο του.
Το ίδιο ισχύει και στη δεύτερη φωτογραφία όπου το παγώνι δεν μπλέκεται με το φόντο και έτσι είναι ξεκάθαρο χωρίς να κουράζει τα μάτια του θεατή.
Στην τρίτη φωτογραφία βλέπουμε μια σιλουέτα δέντρου με φόντο έναν φωτεινό ουρανό. Και εδώ το κυρίως θέμα είναι διαχωρισμένο από το φόντο και το τυχαίο σχήμα που δημιουργούν τα κλαδιά αφήνει στη φαντασία του κάθε θεατή να δει αν ο εγκέφαλός του θα τον οδηγήσει στο να μετατρέψει κάποιο από αυτά τα σχήματα σε κάτι οικείο ή απλά μπορεί να τα δει ως αυτό που είναι. Και εδώ έχουμε τήρηση της αρχής της ομαδοποίησης αλλά και της ομοιότητας μαζί με τη σχέση κυρίως θέματος και φόντου.
ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΑΡΧΩΝ GESTALT ΣΕ ΜΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ – ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΜΕ ΑΝΑΛΥΣΗ
Όπως σας είπα και νωρίτερα, υπάρχουν πολλές περιπτώσεις όπου η φωτογραφία μας μπορεί να έχει συνδυασμό 2 ή παραπάνω αρχών Gestalt. Πάμε να σας δείξω μερικές φωτογραφίες που συνδυάζουν διάφορες αρχές Gestalt ώστε να καταλάβετε καλύτερα πόσο εύκολο και εφικτό είναι να τις εφαρμόσετε και σε δικές σας λήψεις.
Στην 1η φωτογραφία βλέπουμε κλείσιμο και συμμετρία. Το κλείσιμο είναι ότι δεν βλέπουμε όλο το κεφάλι ή το χέρι του ανθρώπου και η συμμετρία οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην αντανάκλαση που περιλαμβάνει η φωτογραφία.
Στη 2η φωτογραφία έχουμε συνδυασμό συνέχειας, ανωμαλίας και ομοιότητας. Συνέχεια έχουμε λόγω της διαγώνιας λωρίδας που υπάρχει στο κέντρο της φωτογραφίας, ανωμαλία επειδή σπάει στα 2 η ομοιόμορφη υφή του εδάφους μέσω της λωρίδας και ομοιότητα επειδή έχουμε ίδια υφή στο έδαφος. Αυτό που βλέπετε by the way είναι αλάτι όχι άμμος ή χώμα.
Η 3η φωτογραφία έχει συνέχεια επειδή φανταζόμαστε τις σκάλες να εκτείνονται προς τα πάνω, σχέση θέματος φόντου γιατί το θέμα μας διαχωρίζεται από το φόντο, ομαδοποίηση επειδή έχουμε επαναλαμβανόμενο μοτίβο με τα σκαλιά και ομοιομορφία επειδή έχουμε κοινά στοιχεία όπως είναι τα σκαλιά και οι πλάκες από μάρμαρο στα αριστερά.
Στην 4η φωτογραφία βλέπουμε ομαδοποίηση και ομοιομορφία καθώς τα 2 οχήματα μοιάζουν σε χρώμα και σχήμα και βρίσκονται κοντά το ένα στο άλλο και έχουμε και συνέχεια γιατί έτσι όπως είναι το κάδρο καταλαβαίνουμε από που ήρθαν και προς τα που κινούνται.
Στην 5η φωτογραφία έχουμε και πάλι ομαδοποίηση και ομοιομορφία μιας που έχουμε μια κοντινή λήψη σε γρασίδι που έχει ίδιο σχήμα, ίδιο χρώμα και ίδια τονικότητα και έτσι το εκλαμβάνουμε ως το βασικό κυρίως μας θέμα και όχι ως χωριστά κομμάτια από γρασίδι.
Στην 6η φωτογραφία έχουμε και εδώ ομαδοποίηση και ομοιομορφία καθώς βλέπουμε ομάδες ανθρώπων να κινούνται μέσα στο μετρό αλλά παράλληλα έχουμε και συνέχεια μιας που λόγω της τεχνικής που εφάρμοσα οι άνθρωποι έχουν βγει κουνημένοι και είναι ασαφείς. Ωστόσο εμείς τους εκλαμβάνουμε ως ανθρώπους και δε μας ξενίζει το ότι είναι κουνημένοι. Επίσης έχουμε και ομαδοποίηση των μηχανημάτων επικύρωσης εισιτηρίων αλλά ομοιομορφία στο μοτίβο που έχει το πάτωμα. Σαν σύνολο λοιπόν θα μπορούσε κανείς να πει ότι έχουμε 3 βασικά στοιχεία, τον χώρο, τα μηχανήματα και τους ανθρώπους.
Τέλος στην 7η φωτογραφία έχουμε συνδυασμό ομοιομορφίας, ομαδοποίησης, συνέχειας και κλεισίματος. Ομοιομορφία και ομαδοποίηση έχουμε στα γεωμετρικά σχήματα που είναι τα μεγάλα γρανάζια και οι μεγάλες ροδέλες, ο σκελετός της βάσης της γέφυρας, καθώς και τα κάγκελα, συνέχεια έχουμε επειδή φανταζόμαστε ότι η γέφυρα εκτείνεται και εκτός του κάδρου αριστερά καθώς επίσης το μάτι μας ακολουθεί τις ευθείες και ταξιδεύει μέσα στη φωτογραφία και έχουμε και κλείσιμο σε διάφορα στοιχεία της φωτογραφίας όπως είναι οι ροδέλες και τα γρανάζια καθώς και ο σκελετός της βάσης που ναι μεν αποτελείται από διαφορετικά κομμάτια ξύλου και μετάλλου ωστόσο εμείς δεν τον βλέπουμε ως μεμονωμένα στοιχεία αλλά ως κάτι ενιαίο.
ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ – ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Πιστεύω ότι με τόσα φωτογραφικά παραδείγματα ήδη κάποιοι από εσάς θα αρχίσατε να πιάνετε το νόημα στο πως λειτουργεί αυτό το σύστημα. Κάποιοι άλλοι μάλλον είστε σε φάση μπλε οθόνης μετά από critical error και διάφορα άλλα εγκεφαλικά θέματα αλλά πιστέψτε με δεν είναι κάτι τραγικά δύσκολο και πολύπλοκο. Οι ίδιες αρχές Gestalt εφαρμόζονται σε μεγάλο βαθμό και στη γραφιστική αλλά εφαρμόζονται ακόμα και στην ψυχολογία (γιαυτό και λέγεται και Gestalt Psychology) αλλά αυτό το κομμάτι σίγουρα δε θα το πιάσω σε αυτό το κανάλι γιατί δεν έχει άμεση σχέση με τη φωτογραφία.
Ωστόσο αν είστε από τα άτομα που όλα αυτά σας φαίνονται πολύπλοκα και προχωρημένα τότε ίσως είστε στο στάδιο όπου ακόμα ψάχνετε να βρείτε πως δουλεύει η μηχανή σας και πως να δημιουργήσετε ένα σωστό κάδρο. Για εσάς υπάρχει η λύση και ακούει στο όνομα Photography Basics. Πρόκειται για μια εκπαιδευτική σουίτα βίντεο που καλύπτει όλα τα βασικά πάνω στον φωτογραφικό εξοπλισμό, το φως και το κάδρο το οποίο έχει δημιουργηθεί έτσι ώστε να σας δώσει όλα όσα χρειάζεστε μέσα σε 4 συνολικά εκπαιδευτικές ενότητες.
Αν λοιπόν θέλετε να καταλάβετε μια και καλή πως δουλεύει το μηχάνημα που έχετε στα χέρια σας και θέλετε να αρχίσετε να διαβάζετε σωστά το φως ώστε να κάνετε καλύτερα κάδρα και καλύτερες φωτογραφίες, μπείτε στο ακόλουθο link, διαβάστε περισσότερες λεπτομέρειες και αποκτήστε το σήμερα! https://photocoaching.gr/photography-basics-video-training/
Ανεξάρτητα πό το επίπεδο που βρίσκεστε όμως, αυτά που σας είπα πιθανότατα θα χρειαστεί να τα ξαναδείτε πολλές φορές για να τα κατανοήσετε και θα χρειαστεί να πειραματιστείτε αρκετά για να δείτε πόσο μπορούν να σας βοηθήσουν στο να κάνετε καλύτερη σύνθεση κάδρου. Όταν πιάσετε όμως το νόημα να είστε σίγουροι ότι θα ανεβάσετε κατακόρυφα την οπτική αρτιότητα των φωτογραφιών σας. Φυσικά η σύνθεση του κάδρου δεν αρκεί από μόνη της για να έχουμε καλές φωτογραφίες.
Αυτά που μάθατε σήμερα εφαρμόζονται σε συνδυασμό με τη μελέτη και τη γνώση του φωτός, των χρωμάτων και της φόρμας, στοιχεία τα οποία σας έχω πει επανειλημμένως ότι είναι βασικά και χρίζουν συνεχούς μελέτης, δοκιμών και πειραματισμού και φυσικά πάνω από όλα πρέπει να κατέχουμε πλήρως το πως δουλεύει ο εξοπλισμός μας γιατί αν έχουμε κενά σε αυτό τότε δεν μπορούμε να πάμε πουθενά όση θεωρητική γνώση και αν νομίζουμε ότι έχουμε.
Εδώ τελειώνει το σημερινό μας μάθημα. Αν θέλετε να δείτε το άρθρο σε μορφή βίντεο, μπορείτε να ακολουθήσετε αυτόν τον σύνδεσμο: https://youtu.be/diRUZGyCEuU o οποίος θα σας οδηγήσει στο κανάλι μου στο YouTube όπου μπορείτε να κάνετε και εγγραφή για να μη χάνετε ό,τι βίντεο ανεβάζω. Μελετήστε προσεκτικά όσα διαβάσατε, εξασκηθείτε και τα μείνετε συντονισμένοι για περισσότερα! Καλή συνέχεια!