Πως έχουν επηρεάσει τη φωτογραφία τα social media
Οι περισσότεροι από εμάς χρησιμοποιούμε σε μεγάλο βαθμό τα κοινωνικά δίκτυα για να μοιραστούμε τις φωτογραφίες μας, για να δούμε δουλειές άλλων ή ακόμα και για να προωθήσουμε τα προϊόντα και τις υπηρεσίες μας. Έχετε αναρωτηθεί ποτέ αν αυτά που βλέπετε ή διαβάζετε στο Facebook, στο Instagram και σε άλλα κοινωνικά δίκτυα σας πάνε πίσω στη φωτογραφία αντί να σας βοηθάνε να εξελιχθείτε; Στο σημερινό άρθρο θα σας πω την άποψή μου και θα δώσω συμβουλές πάνω σε αυτό το άκρως σημαντικό θέμα για να σας βοηθήσω να εξελιχθείτε πιο σωστά στη φωτογραφία χρησιμοποιώντας την τεχνολογία προς όφελός σας.
Ο σκοπός του σημερινού άρθρου είναι να σας κάνω να μπείτε σε σκέψη και αναζήτηση πάνω σε ένα θέμα το όποιο για τους περισσότερους από εσάς-αν όχι για όλους-είναι καθημερινότητα. Ο λόγος φυσικά για τη χρήση των κοινωνικών δικτύων. Όπως έχω αναφέρει πολλές φορές παλιότερα και για άλλα θέματα, πιστεύω ότι ποτέ δεν φταίει το μέσο αλλά ο τρόπος που το χρησιμοποιείς. Το ίδιο ισχύει και με τα κοινωνικά δίκτυα τα οποία δυστυχώς κατά ένα τεράστιο ποσοστό, από φωτογραφικής άποψης περιλαμβάνουν πολλή.. ΠΑΡΑ πολλή σαβούρα, όχι μόνο σε φωτογραφικό περιεχόμενο αλλά και σε πληροφορίες ή συμβουλές. Ωστόσο δεν περιλαμβάνουν ΜΟΝΟ σαβούρα… Πριν πλατειάσω πάνω σε αυτό όμως πάμε να δούμε λίγο τη φάση από πιο μακριά.
Ας ξεκινήσουμε πρώτα με το κομμάτι των φωτογραφιών. Πριν τα κοινωνικά δίκτυα οι φωτογράφοι παρουσίαζαν τη δουλειά τους μέσω των εκθέσεων φωτογραφίας ή μέσω άρθρων και αφιερωμάτων σε περιοδικά και εφημερίδες. Κάτι το οποίο φυσικά συνεχίζει να γίνεται και στις μέρες μας αλλά συγκριτικά με ένα κοινωνικό δίκτυο, την έκθεση φωτογραφίας θα την προτιμήσουν πολύ λιγότερα άτομα. Με την ανάπτυξη του internet κάποιοι φωτογράφοι διάλεξαν να ακολουθήσουν την οδό της ιστοσελίδας. Κάτι το οποίο και πάλι συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας μέχρι που γεννήθηκε και η ιδέα του κοινωνικού δικτύου με το πρώτο κοινωνικό δίκτυο που λεγόταν sixdigrees.com και δημιουργήθηκε το 1997.
Με την έλευση και την ανάπτυξη των κοινωνικών δικτύων, το να δείξει κανείς φωτογραφικό υλικό και να επικοινωνήσει με άλλο κόσμο, έγινε μακράν πιο άμεσο, εύκολο, φθηνό και γρήγορο. Οπότε πλέον οι περισσότεροι αν όχι όλοι, σίγουρα έχουν τη δουλειά τους στο Facebook, το Instagram, το Flickr, το 500px κτλ. Το να δημιουργήσεις ένα προφίλ σε ένα κοινωνικό δίκτυο είναι 100% δωρεάν και σου προσφέρει θέαση σε εκατοντάδες, χιλιάδες ή εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον πλανήτη. Αυτό συγκριτικά με τους προαναφερθέντες τρόπους προβολείς καταλαβαίνετε ότι δεν έχει ανταγωνισμό.
Θα σας πω σε αυτό το σημείο μερικά στατιστικά για ένα από τα μεγαλύτερα κοινωνικά δίκτυα του κόσμου που είναι το Instagram.
- Το 2021 το Instagram είχε πάνω από 1 δισεκατομμύριο ενεργούς συνδρομητές
- Οι μισοί από αυτούς ήταν ενεργοί καθημερινά
- Κάθε μέρα ανεβαίνουν 95 εκατομμύρια φωτογραφίες και βίντεο στο Instagram
- Από τη μέρα που πρωτοξεκίνησε να τρέχει έχουν ανέβει πάνω από 40 δισεκατομμύρια φωτογραφίες
Μετά από αυτά τα νούμερα καταλαβαίνετε ότι μιλάμε για ασύλληπτο όγκο πληροφορίας και αυτό έχει και υπέρ και κατά όπως τα περισσότερα πράγματα στη ζωή μας.Τα υπερ αφορούν κυρίως εταιρείες, επιχειρηματίες ή αυτοαπασχολούμενους που βγάζουν χρήματα προβάλλοντας το περιεχόμενο, τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες τους σε ένα τεράστιο όγκο χρηστών. Στα κατά όμως έχουμε το ότι με ένα τόσο τεράστιο όγκο πληροφορίας και συγκεκριμένα με ένα τόσο τεράστιο όγκο φωτογραφιών που είναι το αντικείμενο που μας ενδιαφέρει, δεν υπάρχει ποιότητα και ουσιαστικό περιεχόμενο.
Είναι αρκετά δύσκολο έως αδύνατο να φιλτράρει κανείς τόσο μεγάλο όγκο πληροφορίας εκτός αν ακολουθεί συγκεκριμένα άτομα που ξέρει από πριν ότι ανεβάζουν ουσιαστικό περιεχόμενο και όχι εντυπωσιακές κονσέρβες. Αυτός είναι και ένας λόγος που σας παροτρύνω να με ακολουθείτε στο Instagram μιας που το υλικό που ανεβάζω είναι πάντα επιλεγμένο και δεν περιλαμβάνει τυχαία snapshots με selfies και καταγραφές από ηλιοβασιλέματα και λουλούδια…
Ακόμα όμως και αν ακολουθείτε συγκεκριμένα άτομα με ποιοτικό υλικό έχει αλλάξει και ο τρόπος με τον οποίο βλέπουμε τις φωτογραφίες. Δεν τις βλέπουμε εκτυπωμένες σε μεγάλο μέγεθος μπροστά στα μάτια μας. Δεν τις κοιτάμε με την ησυχία μας για να τις μελετήσουμε και να ταξιδέψουμε μέσα σε αυτές και μέσω αυτών. Λόγω του μεγάλου όγκου και του τρόπου λειτουργίας των social media καθώς και του τρόπου ζωής που έχουμε πλέον, όλα γίνονται γρήγορα και βιαστικά. Οπότε καταλήγουμε να μην έχουμε απορροφήσει όλο το έργο του εκάστοτε δημιουργού και να μην έχει καταφέρει ο εγκέφαλός μας να εκτεθεί αρκετά ώστε να μας δημιουργηθεί κάποιο ερέθισμα ή κάποια έμπνευση.
Ωστόσο θα αναρωτηθεί κανείς…φταίνε μόνο τα social media για αυτό το πράγμα? Σαφώς και όχι. Το χάος των social media έχουν βοηθήσει άλλοι 2 σημαντικότατοι παράγοντες. Η εξέλιξη της τεχνολογίας στα smartphones και η εξέλιξη της τεχνολογίας στις φωτογραφικές μηχανές οι οποίες έχουν κάνει πλέον τη λήψη μιας τυπικά καλής -από τεχνικής άποψης κυρίως- φωτογραφίας πολύ πιο εύκολη σε σχέση με το παρελθόν. Προσθέστε σε αυτό και τα επιφανειακά tips με τίτλους όπως «το καλύτερο κόλπο για τέλειες λήψεις πάντα και παντού» ή «ο καλύτερος φακός για πορτραίτα», ή τα cheat sheets που μπορείτε να αποκτήσετε δωρεάν ή επι πληρωμή που είναι ουσιαστικά φωτογραφίες, pdf, ή καρτέλες με έτοιμες ρυθμίσεις και καλά για να έχεις πάντα «τέλεια» αποτελέσματα σε κάθε φωτογραφία και φυσικά το κερασάκι στην τούρτα που είναι τα φίλτρα ή τα presets τα οποία χρησιμοποιούνται όπως να ‘ναι χωρίς μέτρο και αισθητική με τελικό αποτέλεσμα να διαλύονται οι φωτογραφίες για να μπορέσουν να εντυπωσιάσουν και να συλλέξουν άχρηστα likes που θα κάνουν τον «φωτογράφο» να νομίζει ότι είναι ο master της φωτογραφίας…
Όλα αυτά που σας είπα έχουν να κάνουν με τις φωτογραφίες. Ωστόσο υπάρχει ένα εξίσου σημαντικό κομμάτι το οποίο έχει να κάνει με το τι διαβάζετε για την τέχνη της φωτογραφίας μέσα στα κοινωνικά δίκτυα. Υπάρχει και εκεί ένα μεγάλο κομμάτι λανθασμένης πληροφορίας η οποία γίνεται κυρίως από ημιμαθή άτομα. Υπάρχει μάλιστα και ορολογία που περιγράφει αυτό το μερίδιο των ανθρώπων το οποίο το δανείζομαι από την επιστήμη της ψυχολογίας και ονομάζεται Dunning-Kruger Effect ή αλλιώς «φαινόμενο dunning-Kruger» το οποίο είναι το αντίθετο του «φαινομένου του απατεώνα» ή αλλιώς «Imposter Syndrome». Το φαινόμενο Dunning-Kruger είναι η περίπτωση όπου κάποιος νομίζει ότι ξέρει κάτι ενώ στην ουσία δεν ξέρει για τι πράγμα μιλάει ενώ το φαινόμενο του απατεώνα είναι η περίπτωση όπου όσο πιο πολλά γνωρίζει κάποιος για ένα θέμα τόσο περισσότερο νιώθει ότι δεν γνωρίζει τίποτα. Ωστόσο δε θα εμβαθύνω περισσότερο σε αυτά τα 2 γιατί όπως έχω ξαναπεί δεν είμαι ψυχολόγος και δεν θέλω να εμβαθύνω σε πράγματα στα οποία δεν ειδικεύομαι.
Έτσι λοιπόν στα κοινωνικά δίκτυα υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που πληρούν τις προϋποθέσεις για να περιλαμβάνουν άτομα που έχουν το «φαινόμενο του απατεώνα» με αποτέλεσμα να δίνουν συμβουλές ή οδηγίες ή τεχνικές ή δεν ξέρω κι εγώ τι, οι οποίες όχι μόνο δεν είναι χρήσιμες, αλλά είναι ελλιπείς, ατελείς και αρκετές φορές λανθασμένες. Το αποτέλεσμα; Ο εκάστοτε αρχάριος μπαίνει σε ένα φαύλο κύκλο και δεν ξέρει τι πάει λάθος με αποτέλεσμα να απογοητεύεται και κάποιες φορές να ρίχνει το φταίξιμό στον εαυτό του ενώ δεν ισχύει κάτι τέτοιο στις περισσότερες περιπτώσεις!
Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που δημιούργησα το 2017 την φωτογραφική κοινότητα Photo Coaching Community στο Facebook επειδή ήθελα να προσφέρω δωρεάν ποιοτική γνώση και βοήθεια σε αρχάριους και γνώστες. Η ομάδα ποτέ δεν είχε σαν στόχο να γεμίσει με χιλιάδες μέλη γιατί ακριβώς ήθελα να υπάρχει ένας σχετικός έλεγχος και να μην καταλήξει να είναι χαοτική όπως είναι οι περισσότερες ανάλογες ομάδες. Στο Photo Coaching Community δεν χάνονται οι φωτογραφίες που ανεβαίνουν ανάμεσα σε άλλες εκατοντάδες φωτογραφίες, ούτε προωθείται το σκεπτικό του «like» αλλά προωθείται το σκεπτικό του σχολιασμού, της κριτικής και των ουσιαστικών σχολίων κάτω από τις φωτογραφίες. Αν θέλετε και εσείς να γίνετε μέλη θα πρέπει να περάσετε πρώτα από τη σελίδα εγγραφής που θα τη βρείτε εδώ και μετά να κάνετε αίτημα για να σας δεχτώ στην ομάδα.
Που καταλήγουμε όμως μετά από όλα αυτά; Καταλήγουμε στο ότι τα κοινωνικά δίκτυα, αν χρησιμοποιηθούν με σωστό τρόπο μπορούν να αποτελέσουν μια μεγάλη πηγή έμπνευσης που θα μας βοηθήσει να αρχίσουμε να βλέπουμε διαφορετικά τον κόσμο. Βομβαρδίζεστε καθημερινά από πάρα πολλές φωτογραφίες οι οποίες στην πλειονότητά τους είναι σαβούρα όπως είπα και στην αρχή του βίντεο. Είναι απλά εντυπωσιακές επαναλήψεις του ίδιου θέματος που βασίζονται στο εφέ του κορεσμού, της υπερβολικής οξύτητας ή του ψεύτικού makeup. Το πιο τυπικά θέματα είναι ηλιοβασιλέματα, θάλασσες, σκυλάκια και γατάκια, γυναίκες με μαγιό ή εσώρουχα, κοντινά πορτραίτα με τέλειο δέρμα και βάψιμο και πάει λέγοντας. Φωτογραφίες χωρίς ουσία και χωρίς περιεχόμενο που δεν βοηθάνε κανέναν να εμπνευστεί και να εξελιχθεί φωτογραφικά αν θέλει να ακολουθήσει τον δρόμο της καλλιτεχνικής φωτογραφίας.
Πως θα έχετε λοιπόν καλύτερα ερεθίσματα? Ακολουθώντας φωτογράφους των οποίων η δουλειά σας αρέσει και αποφεύγοντας να ακολουθείτε άτομα τα οποία βασίζονται στο εφέ για να «πουλήσουν» εντός και εκτός εισαγωγικών το περιεχόμενο που ανεβάζουν. Προσπαθήστε να απομακρυνθείτε από τα εφέ και κυνηγήστε την ουσία και μελετήστε τις φωτογραφίες που θα βλέπετε με την ησυχία σας. Αφήστε τον εαυτό σας να ταξιδέψει μέσα στις φωτογραφίες και μέσω των φωτογραφιών και μην προσπαθήστε να δείτε πολύ υλικό σε λίγο χρόνο.
Θα μου πει κανείς πως θα ξεχωρίσω ποια είναι η ουσία για να ξέρω ποιόν να ακολουθώ και τι φωτογραφίες να κοιτάω; Θα σας απαντήσω το εξής απλό, κοιτάξτε πίσω…πίσω στο παρελθόν. Σε αυτούς που έχουν μείνει στην ιστορία. Σε αυτούς των οποίων το έργο και τη ζωή διδάσκω στο Photography Masterclass: Masters of Classic Photography το οποίο ανήκει στη σειρά των πιο προχωρημένων εκπαιδεύσεων που προσφέρω.
Πέρα από το παρελθόν για να αρχίσουμε να ξεχωρίζουμε την ουσία από το εμπορικό ή το επιφανειακό χρειάζεται χρόνος, τριβή με το αντικείμενο και κατάλληλη καθοδήγηση. Σίγουρα μπορούμε μέχρι ένα βαθμό να μάθουμε πράγματα, αλλά από ένα σημείο και μετά μόνο αν έχουμε κάποιο άτομο να μας δείξει το δρόμο μπορούμε να πάμε πιο μακριά. Γι’ αυτό άλλωστε και δημιουργώ όλες αυτές τις εκπαιδεύσεις κάθε χρόνο. Για να μπορώ με την εμπειρία που έχω να σας δείχνω τον δρόμο και μετά φυσικά εσείς επιλέγετε τι μονοπάτι θα ακολουθήσετε και πόσο μακριά θα πάτε.
Μην μένετε όμως μόνο στους παλιούς φωτογράφους. Ακόμα και στις μέρες μας μπορούμε να βρούμε πολλούς φωτογράφους με φοβερές φωτογραφίες. Μπορεί τα κοινωνικά δίκτυα να προσφέρουν πολύ υλικό και άμεσα αλλά δεν είναι ο μόνος τρόπος να δείτε φωτογραφίες και να ανακαλύψετε φωτογράφους. Sites όπως το artnet.com και το artsy.net και το wikiart.org περιλαμβάνουν μια τεράστια ποικιλία καλλιτεχνών που μπορεί να σας βοηθήσουν να εμπνευστείτε και να εξελίξετε τη ματιά σας. Η εξέλιξη της φωτογραφικής ματιάς βέβαια απαιτεί χρόνια και προφανώς βοηθάει σε μεγάλο βαθμό το να υπάρχει η κατάλληλη καθοδήγηση, αλλά σίγουρα θα σας ωφελήσει να ερεθίζετε τον εγκέφαλό σας με το υλικό αυτών των sites σε σχέση με το υλικό που περιλαμβάνει το feed του κάθε κοινωνικού δικτύου το οποίο ίσως δεν είστε ακόμα σε θέση να διαχωρίσετε σε ποιοτικό και επιφανειακό.
Επίσης από τα μηνύματα που λαμβάνω βλέπω ότι δεν υπάρχει πρόβλημα μόνο στις φωτογραφίες αλλά και στην επίλυση αποριών που έχετε. Οπότε σε αυτό γνωρίζετε ήδη τη λύση. Γίνεστε μέλη στο Photo Coaching Community και ξέρετε ότι θα έχετε μια φωτογραφική κοινότητα που θα φροντίσει να σας βοηθήσει στις απορίες που έχετε πάνω στη φωτογραφία. Φυσικά η καλύτερη λύση είναι να εκπαιδευτείτε σωστά μέσω ενός σεμιναρίου, ενός workshop ή ενός εκπαιδευτικού κύκλου γιατί όπως έχω ξαναπεί, η πληροφορία που βρίσκετε online είτε είναι μέσω ανάγνωσης αυτών των άρθρων, είτε βλέποντας τα βίντεο που ανεβάζω στο κανάλι μου στο YouTube, είτε ανταλλάζετε σχόλια μέσα σε ένα κοινωνικό δίκτυο, δεν συγκρίνονται σε καμία περίπτωση με μια κανονική εκπαίδευση. Αλλά ο καθένας επιλέγει πως θέλει να προχωρήσει όπως τον βολεύει. Εγώ μέσω του photocoaching.gr προσφέρω πληθώρα εκπαιδεύσεων τόσο από κοντά όσο και απομακρυσμένα είτε μέσω webinars είτε μέσω έτοιμων εκπαιδευτικών πακέτων βίντεο. Η επιλογή είναι δική σας!
Εδώ ολοκληρώνεται και το σημερινό άρθρο και ελπίζω να βοήθησα έστω και λίγο στο να καταλάβετε πως θα επωφεληθείτε στο ταξίδι σας στη φωτογραφία με τη βοήθεια των κοινωνικών δικτύων αλλά και τη δικιά μου. Αν θέλετε μπορείτε να βρείτε στο κανάλι μου στο YouTube και την βίντεο εκδοχή αυτού του άρθου πατώντας εδώ. Καλή συνέχεια!